اجرت المثل چیست و نحوه محاسبه و مطالبه آن چگونه است؟
هیچ مردی نمی تواند تا زمانی که تمامی حقوق همسرش را پرداخت نکرده است، او را طلاق دهد و هر اندازه که مدت زندگی مشترک بیشتر باشد، این حقوق نیز افزایش می یابد و به همین دلیل بسیاری از مردانی که بدون هیچ دلیل منطقی قصد طلاق دادن همسر خود را دارند، از این اقدام منصرف می شوند. یکی از این حقوق ویژه که شرع و قانون برای ن در نظر گرفته، اجرت المثل است و اگر زن در طول زندگی مشترک و در خانه همسر خود، کاری انجام دهد که موظف به انجام آن نیست، مستحق پاداشی است که به آن اجرت المثل گفته می شود.
دکتر زهرا داور، حقوقدان و استاد دانشگاه در تعریف اجرت المثل اظهار کرد: از لحاظ کلی، اجرت المثل به حق احمه کارهایی گفته می شود که زن در خانه شوهر انجام می دهد اما موظف به انجام آن نیست. وی ادامه داد: بر اساس یک مبنای کلی، عمل انسان محترم و مستحق اجرت است و نیز کسی که کاری را انجام می دهد، مستحق اجرت است مگر اینکه قصد تبرع (مجانی بودن) داشته باشد.
این حقوقدان اضافه کرد: در روابط خانوادگی این فرض وجود دارد که قرار نیست زن از شوهر خود، بابت کارهایی که در خانه او انجام می دهد، دستمزدی دریافت کند اما قانونگذار با طرح عنوان اجرت المثل در مباحث قانونی، قصد تفهیم این موضوع را دارد که زن موظف به انجام کارهای منزل نیست و در صوت انجام هرگونه اقدامی در منزل، می تواند اجرت المثل مربوط به آن را دریافت کند و به بیان دیگر، در صورت مطالبه اجرت المثل، باید اجرت او را پرداخت.
اجرت المثل
تصویب قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق و اجرت المثل در سال 1371
وی با بیان اینکه در سال 1371، قانونی با عنوان اصلاح مقررات مربوط به طلاق تصویب شده بود، افزود: این قانون شامل 7 تبصره بود که تبصره 6 آن به موضوع اجرت المثل می پرداخت. در این تبصره آمده است <<پس از طلاق در صورت درخواست زوجه مبنی بر مطالبه حق احمه کارهایی که شرعاً به عهده وی نبوده است، دادگاه بدواً از طریق تصالح نسبت به تأمین خواسته زوجه اقدام می کند و در صورت عدم امکان تصالح، چنانچه ضمن عقد یا عقد خارج لازم، در خصوص امور مالی، شرطی شده باشد طبق آن عمل می شود، در غیر این صورت، هرگاه طلاق بنا به درخواست زوجه نباشد و نیز تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوءاخلاق و رفتار وی نباشد، به این ترتیب عمل می شود:
چنانچه زوجه کارهایی را که شرعاً به عهده وی نبوده، به دستور زوج با عدم قصد تبرع انجام داده باشد و برای دادگاه نیز ثابت شود، دادگاه اجرت المثل کارهای انجام گرفته را محاسبه و به پرداخت آن حکم می کند.
در غیر مورد بند << الف>>، با توجه به سنوات زندگی مشترک و نوع کارهایی که زوجه در خانه شوهر انجام داده است و وسع مالی زوج، دادگاه مبلغی را از باب بخشش ( نحله) برای زوجه تعیین می کند.>>
داور در ادامه تاکید کرد: بر اساس این تبصره، اگر زن اجرت کارهایی را که انجام داده است، مطالبه و ثابت کند قصد تبرع نداشته است، دادگاه اجرت المثل این اعمال را محاسبه و به پرداخت آن حکم می کند. وی با بیان اینکه موارد مطرح شده در این تبصره، بار اثبات دشوار اجرت المثل را بر دوش زن می گذاشت، عنوان کرد: این موضوع در حالی است که کدام زنی در جریان ازدواج خود، شرط می کند که قصد تبرع داشته یا ندارد؟ در حقیقت، در زمان اعمال تبصره 6 قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق، عملا موضوع حقوق زن اعمال نمی شد.
اجرت المثل
نسخ صریح تبصره 6 قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق با تصویب قانون حمایت خانواده
این استاد دانشگاه با بیان اینکه قانون حمایت خانواده مصوب سال 1391، تبصره 6 قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق را نسخ صریح کرد، عنوان کرد: در ماده 29 قانون حمایت خانواده مصوب سال 1391 آمده است که دادگاه ضمن رأی خود با توجه به شروط ضمن عقد و مندرجات سند ازدواج، تکلیف جهیزیه، مهریه و نفقه زوجه، اطفال و حمل را معین و همچنین اجرت المثل ایام زوجیت طرفین مطابق تبصره ماده (336) قانون مدنی را تعیین و در مورد چگونگی حضانت و نگهداری اطفال و نحوه پرداخت هزینه های حضانت و نگهداری تصمیم مقتضی اتخاذ می کند.>>
وی با بیان اینکه قانونگذار در ماده 29 قانون حمایت خانواده مصوب سال 1391 تاکید کرده که یکی از آیتم های دعاوی خانوادگی، اجرت المثل ایام زوجیت است، گفت: بر اساس عرف اجتماعی، هیج زن شوهرداری، برای دریافت اجرت المثل، این موضوع را مطرح نمی کند که به عنوان مثال در طول یک هفته، به دفعاتی مشخص آشپزی کرده یا کارهای دیگر منزل را انجام داده است. داور با تاکید بر اینکه برای تعیین اجرت المثل باید توان مالی شوهر را نیز درنظر گرفت، اظهار کرد: درحقیقت باید بررسی کرد که آیا زوج واقعا توان پرداخت اجرت المثل به زن را دارد یا خیر؟
وی تاکید کرد: تا زمانی که نتوانیم تعادلی بین موضوع اخلاقیات و حقوق ن ایجاد کنیم، طبیعی است که صحبت در خصوص هر یک از حقوق ن، نگریستن به صورت تک بعدی به این قبیل مسایل است. این حقوقدان خاطرنشان کرد: دادخواست اام شوهر به پرداخت اجرت المثل ایام زندگی مشترک دادخواستی است که دردادگاه خانواده مطرح می شود؛ دراین مورد نیز فردمدعی باید ادعای خود را ثابت کند. شهود دراین نوع دادخواست نیز یکی ازدلایل قوی اثبات دعوی هستند. علم قاضی نیز دلیلی دیگر بر اثبات این ادعاست. برای تعیین مبلغ قابل پرداخت بابت اجرت المثل نیز پرونده به کارشناسی ارجاع داده می شود.
اجرت ,المثل ,انجام ,زن ,پرداخت ,کند ,اجرت المثل ,مربوط به ,است که ,مقررات مربوط ,اصلاح مقررات ,اصلاح مقررات مربوط ,قانون حمایت خانواده ,قانون اصلاح مقررات
درباره این سایت